De Europese Commissie heeft onlangs besloten voorlopige importheffingen op elektrische voertuigen (EV’s) uit China in te voeren. Deze beslissing volgt op een negen maanden durend onderzoek naar oneerlijke concurrentie door Chinese staatssteun. De heffingen, die variëren van 17,4% tot 37,6%, zijn afhankelijk van de fabrikant. Voor het populaire merk BYD geldt bijvoorbeeld een tarief van 17,4%.
De maatregel is bedoeld om de Europese EV-markt te beschermen tegen goedkope Chinese elektrische auto’s, die aanzienlijk goedkoper zijn dankzij staatssteun van de Chinese overheid. Deze steun omvat goedkope leningen, subsidies voor batterijmaterialen en andere financiële voordelen die niet beschikbaar zijn voor Europese fabrikanten. Het onderzoek naar deze praktijken werd in september 2023 aangekondigd door Commissievoorzitter Ursula von der Leyen.
Onderzoeksresultaten en rechtvaardiging
Het rapport van de Europese Commissie concludeert dat er sprake is van een “dreiging van materiële schade” voor Europese autofabrikanten, veroorzaakt door de Chinese staatssteun. Chinese autofabrikanten ontvingen subsidies in diverse vormen, zoals goedkope leningen en directe stimulansen voor de verkoop van EV’s. Bedrijven zoals SAIC en Geely ontvingen subsidies voor goedkope batterijen, terwijl BYD subsidie kreeg voor batterijmaterialen zoals lithium.
De bevindingen rechtvaardigen volgens de Commissie de importheffingen. De tarieven zijn specifiek afgestemd op de mate van medewerking van de Chinese fabrikanten aan het onderzoek. BYD en Geely, het moederbedrijf van o.a. Volvo, Zeekr, Polestar & Lynk & Co, die hebben meegewerkt, krijgen lagere tarieven van respectievelijk 17,4% en 19,9%. SAIC, waar MG en Maxus onder vallen, werkte minder mee en krijgt daardoor het hoogste tarief van 37,6%. Andere merken die voor Europa bedoelde EV’s bouwen in China, maar nog niet verder zijn onderzocht, krijgen een extra heffing van 20,8%. Werkt de autofabrikant niet mee, dan geldt het hoogste tarief van 37,6%. Deze tarieven komen overigens bovenop het al bestaande tarief van 10 procent voor Chinese elektrische auto’s. In de praktijk zullen de tarieven dus uitkomen op 27, 30 en 48 procent. De schatting is dat deze tarieven twee miljard euro per jaar opleveren.
Verdeeldheid binnen de EU
De invoering van de heffingen heeft binnen de EU tot verdeeldheid geleid. Landen zoals Duitsland, Hongarije en Zweden vrezen vergeldingsmaatregelen van China, met potentiële schade voor hun belangrijke auto-industrieën. Duitsland, met autogiganten als Mercedes, Audi, BMW en Volkswagen, exporteert drie keer meer auto’s naar China dan het importeert. De VDA, het Duitse Verband Der Automobilindustrie, waarschuwt dat een handelsoorlog de transformatie naar elektromobiliteit en digitalisering, waar China een cruciale rol speelt, kan schaden. Ook betwist de VDA de effectiviteit van de heffingen en vindt dat “deze maatregelen de Europese auto-industrie niet zullen versterken en pleit in plaats daarvan voor het veiligstellen van grondstoffen voor de productie van elektrische auto’s in Europa”. In een statement benadrukt de VDA dat “het een feit is dat we China nodig hebben om mondiale problemen op te lossen. Dit geldt in het bijzonder voor het succesvol aanpakken van de klimaatcrisis. China speelt een beslissende rol in een succesvolle transformatie naar elektromobiliteit en digitalisering – een handelsoorlog zou deze transformatie ook in gevaar brengen.”
Frankrijk en Spanje daarentegen steunen de heffingen, net als de Europese Commissie. Zij stellen dat de maatregel nodig is om de Europese auto-industrie te beschermen tegen oneerlijke concurrentie en Europese banen te behouden.
Voorlopig voor vier maanden
De importheffingen die op 5 juli zijn ingegaan, gelden voorlopig voor vier maanden. In deze periode moet een definitief besluit worden genomen over heffingen voor de komende vijf jaar. De Europese Commissie benadrukt dat zij openstaat voor een compromis en voert gesprekken met Beijing. Of je de hoge prijzen meteen bij de Chinese merken zult voelen, hangt ervan af. Verschillende Chinese merken voorzagen deze ontwikkeling en hebben een voorraad aangelegd van hun elektrische auto’s waarop de heffing nog niet van toepassing is. Echter, zodra er nieuwe EV’s uit China per boot aankomen, zullen deze ongetwijfeld duurder worden.
Vergeldingsmaatregelen uit China
De komende maanden zullen cruciaal zijn voor de toekomst van de Europese EV-markt en de handelsrelaties tussen de EU en China. Terwijl de importheffingen van kracht blijven, moeten EU-lidstaten zich nog over het definitieve plan buigen. Ondertussen blijven Chinese fabrikanten als Xpeng en Nio vastbesloten om actief te blijven op de Europese markt, ondanks de hoge tarieven.
De Chinese overheid en betrokken fabrikanten zijn kritisch over de beslissing. Beijing ontkent dat de subsidies oneerlijk zijn en heeft gedreigd met vergeldingsmaatregelen. Kort na de aankondiging van de Europese Commissie is China een antidumpingsonderzoek gestart naar Europees varkensvlees en melkproducten, wat een belangrijke exportmarkt voor Europese boeren vormt. Op jaarbasis exporteert de EU voor ruim 2,8 miljard euro aan varkensvlees en 1,7 miljard euro aan melkproducten. Eerder startte China al een antidumpingsprocedure voor Europese cognac – waarvan China vindt dat deze tegen oneerlijk lage prijzen verkocht wordt op de Chinese markt.
De spanningen tussen de EU en China beloven zich verder te ontwikkelen, waarbij beide partijen de belangen van hun respectieve markten verdedigen. De uitkomst van deze handelsconflicten zal niet alleen de EV-markt beïnvloeden, maar ook bredere economische en diplomatieke relaties tussen Europa en China.
Wat vind jij van deze (voorlopige) maatregel? Zijn importheffingen op Chinese EV’s effectief om de Europese markt te beschermen?
Tekst: Marc Verweij
