De hoogste tijd voor meer betaalbare, kleine EV’s – Column door Max Erich

De Renault ZOE is momenteel Europa’s meest verkochte EV. Dankzij subsidies en kortingen is dit alweer 8 jaar oude model populairder dan ooit. Consumenten zijn blijkbaar vooral geïnteresseerd in kleinere en vooral goedkopere EV’s

Die ZOE is een EV die al behoorlijk op leeftijd is. Eind 2012 werden de eerste exemplaren in Frankrijk geregistreerd. Recentelijk heeft Renault de ZOE vernieuwd zodat deze weer helemaal aan de huidige maatstaven voldoet. Dankzij subsidies en kortingen in met name Frankrijk en Duitsland presteert de ZOE als nooit tevoren. Ook in ons land zien we het effect van dalende prijzen. Hier was het de MG ZS EV, die tot grote hoogte reikte in de verkoopranglijst van juli. Ook de Opel Ampera-E stond vanwege het opruimen van de voorraad even hoog in de ranglijsten. Het toont aan hoe belangrijk prijs is voor de vraag naar EV’s. De kosten van het gebruik van een EV zijn al laag. Wanneer dan ook de aanschafprijs geen horde meer vormt, stappen particulieren graag over op elektrisch.

Gevoelig voor prijs

Vorig jaar gaf VW een voorproefje van het potentieel van kleine betaalbare elektrische auto’s op de particuliere markt. Kortstondig werd de Skoda Citigo-e in Nederland aangeboden voor een private lease tarief van 199 euro per maand. In no time was de auto uitverkocht. Ook concerngenoten VW e-Up en Seat Mii Electric profiteerden van scherpe prijzen.

Met die actie werd duidelijk wat een particuliere aanschafsubsidie op EV’s zou betekenen. De combinatie van een EV met een range van ruim 200 kilometer en een aanschafprijs tussen 20.000 en 25.000 euro (of private lease tarief onder 300 euro per maand) lijkt een garantie voor succes. Niet vreemd dus dat het 2020 budget voor stimulering van particuliere aanschaf van EV’s binnen een paar weken werd leeggesnoept.

Langzaam meer kleinere EV’s

Gelukkig wordt het budget voor de Nederlandse markt volgend jaar weer aangevuld. Daarnaast profiteren EV-fabrikanten vooral van de grotere budgetten in landen als Duitsland en Frankrijk. Voorlopig kan de auto-industrie dus nog wel even profiteren van subsidies, maar dat duurt niet eeuwig. Uiteindelijk moet de elektrische auto op eigen benen staan. Bovendien wordt de subsidie in Duitsland voor een deel door de autofabrikanten zelf opgebracht.

Daarom is het belangrijk dat fabrikanten aan de slag gaan met kleinere, betaalbare EV’s. Die strijd lijkt langzaam van de grond te komen. Het afgelopen jaar zagen we al de nieuwe Peugeot e-208, Opel Corsa-e, Honda e en Mini Electric op de markt verschijnen. Daar komt op termijn de nieuwe Fiat 500e nog bij. Auto’s in het B-segment (kleine auto’s) die elektrisch rijden voor veel mensen iets dichterbij brengen, zeker met subsidie. Daarmee worden in Duitsland en Frankrijk de prijzen van deze auto’s nu gedrukt tot (ver) onder de 30.000 euro. Een groot succes, zo toonde onder meer Peugeot. In de 10 grootste Europese markten is de e-208 goed voor een aandeel van 17% in alle bestellingen van de nieuwe 208. Iets wat zonder subsidie heel moeilijk zou zijn. Dan gaat het in het B-segment namelijk over aanschafprijzen van dik 30.000 euro (of meer). Erg veel geld voor de gemiddelde particulier.

Het A-segment dan? Daar is vooralsnog weinig actie. Buiten de concerngenoten VW e-Up, Seat Mii Electric en Skoda Citigo-e komt later dit jaar de Renault Twingo Electric beschikbaar. De vanafprijs ligt net boven de 20.000 euro. Verder komt zustermerk Dacia met de nieuwe elektrische Spring op de markt. Een kleine cross-over op basis van de in China geproduceerde Renault City K.ZE. Die zou wel de grens van 20.000 euro moeten slechten. Dan is er nog Smart, dat de tweezits Fortwo voor prijzen vanaf 23.000 euro aanbiedt. Dat blijft een groot verschil met de gemiddelde aanschafprijs in Nederland in het A-segment van 14.800 euro (2019). In het B-segment ligt deze op 22.400 euro.

Nieuwe elektrische platformen noodzakelijk

De vraag is of er de komende jaren wat gaat veranderen in het geringe aanbod van kleine EV’s. Probleem is dat het voor autofabrikanten al moeilijk genoeg is om geld te verdienen aan kleine (benzine)auto’s, zeker nu de uitstooteisen steeds strenger worden. Niet voor niets trokken diverse merken zich de afgelopen jaren terug uit de lagere segmenten. Dergelijke kleine auto’s ombouwen tot EV voegt een relatief duur accupakket toe. De prijs moet dan verder omhoog, wat het nog lastiger maakt om winst te maken.

Gelukkig worden accu’s goedkoper en leren fabrikanten om EV’s tegen steeds lagere kosten te produceren. Ook belangrijk is de ontwikkeling van specifieke platformen voor accu elektrische aandrijving. Zo zal VW een afgeslankte versie van het elektrische MEB-platform gebruiken voor een kleine elektrische auto. Alleen op die wijze kunnen kleine EV’s concurrerend worden geprijsd. Zo stelde VW-baas Ralf Brandstätter onlangs dat het geen enkele zin heeft door te gaan met het ombouwen van benzineauto’s naar EV’s. Met het MEB-platform kan VW elektrische auto’s namelijk 40% goedkoper produceren. In 2023 moet de kleine elektrische VW ID.1 op de markt komen.

Ook andere fabrikanten ontwikkelen nieuwe platformen, die exclusief zullen dienen voor volledig elektrische modellen. Voorbeelden zijn PSA, GM, Toyota, KIA/Hyundai en Renault/Nissan/Mitsubishi. Jean-Paul Drai, hoofd ontwikkeling EV bij Renault, gaf onlangs aan dat het nieuwe CMF-EV platform een doorbraak is qua kostprijs. Zo zijn de platformkosten en accukosten met 30% gereduceerd en is de elektromotor 20% goedkoper geworden.

Het is te hopen dat dergelijke platformen, net als bij VW, uiteindelijk ook dienen voor kleine elektrische modellen. Wat daarbij kan helpen, is de druk die Europese fabrikanten ervaren om aan hun CO2-verplichtingen te voldoen. Ook belangrijk is de concurrentie van nieuwe partijen.

Concurrentie uit China

Zo worden in China al diverse kleine en goedkope EV’s gebouwd. Het betreft echter veel mini- of micro-EV’s; zeer kleine auto’s met een beperkte range. Ook qua uitrusting, styling en kwaliteit zullen dergelijke auto’s de Europese consument waarschijnlijk niet snel aanspreken. Toch dienen Europese fabrikanten wel rekening te houden met toekomstige Chinese concurrentie. Waar in het verleden vooral voldaan werd aan de snelgroeiende vraag in het thuisland komt er nu meer ruimte voor Chinese autoproducenten om te exporteren. Als de kwaliteit acceptabel is en de prijs goed, dan kunnen Europese consumenten daar weleens voor zwichten. Iets wat SAIC met MG inmiddels lijkt aan te tonen.

Tesla wil EV betaalbaarder maken

Dan is er ten slotte nog Tesla, want ook Elon Musk lijkt te azen op de markt voor kleinere EV’s. Tijdens een bespreking van de resultaten over het tweede kwartaal gaf Musk al aan dat een kleinere Tesla op de planning staat. Hoe klein die EV dan wordt, is nog onduidelijk. Musk ziet de betaalbaarheid van EV’s nog steeds als een groot probleem en wil kost wat kost een grotere markt aanboden. Musk: “Wat me het meest irriteert aan waar we nu zijn, is dat onze auto’s niet betaalbaar genoeg zijn. We willen winstgevend zijn, maar vooral maximaal groeien en moeten daarom onze auto’s zo betaalbaar mogelijk maken.” Wanneer die kleine(re) Tesla op de markt komt is overigens nog een vraagteken. Wel is het waarschijnlijk dat deze compacte Tesla in China of Duitsland zal worden ontworpen en gebouwd. To be continued dus.