Op 25 maart 2020 hebben diverse lobbygroepen uit de Europese auto-industrie – waaronder fabrikanten, leveranciers, bandenfabrikanten en dealers, een brief geschreven aan EU-voorzitter Ursula von der Leyen. Zij pleitten daarin onder anderen voor een versoepeling van de CO2-doelstellingen voor auto’s.
Pleidooi ongegrond
Hoewel de lobbygroepen terecht wijzen op de grote uitdagingen die een wereldwijde Coronacrisis met zich meebrengt, roepen ze in de brief (hier als PDF) expliciet op tot uitstel van de CO2- en veiligheidswetgeving: “Wij geloven dat de timing van deze wetten moet worden aangepast”, aldus de brief. Maar gelet op de feiten rond de klimaatdoelstellingen is een dergelijk pleidooi volgens de organisatie Transport & Environment op dit moment ongegrond. Het zou op den duur zelfs schadelijk kunnen zijn voor de duurzaamheid en concurrentiepositie van de Europese auto-industrie.
CO2-normen belangrijk voor klimaat
De CO2-wetgeving voor personenauto’s is een erg belangrijk beleid voor het klimaat in de EU. Auto’s hebben een toenemend effect van auto’s op het klimaat. De transportsector is de enige sector waarvan de uitstoot de afgelopen 30 jaar is gestegen. Personenauto’s zijn verantwoordelijk voor 14% van de totale uitstoot van broeikasgassen in de EU en 70% van de uitstoot van het wegvervoer in de EU. Het is voor ons klimaat dus van essentieel belang om deze uitstoot zo snel mogelijk te verminderen. Na vele jaren gesteggel – terwijl de CO2-uitstoot alsmaar toenam – kwam er eindelijk een eerste zinnige doelstelling op tafel: met ingang van 1 januari 2020 moet 95% van alle nieuwe personenauto’s die in de EU worden verkocht een maximale uitstoot van 95 gram CO2 per km hebben. Volgend jaar gaan we nog een stap verder. Dan moet 100% van de EU verkochte personenauto’s gemiddeld onder die 95 gram zitten.
1) Fabrikanten hadden tijd genoeg
De autofabrikanten doen nu wel alsof ze net tijdens de uitbraak van de coronacrisis met deze wetgeving worden geconfronteerd naar dat is geenszins het geval. De doelstelling van 95 gram CO2 per kilometer werd namelijk al in 2008 (!) vastgesteld en in 2014 nogmaals bevestigd. De fabrikanten hebben dus alle tijd van de wereld gehad om hun wagenpark aan te passen. Bovendien gaat het om een gemiddelde doelstelling voor het gehele wagenpark dat in de EU wordt verkocht. Een daling in de autoverkoop staat dus los van de naleving van de wetgeving. Het zou een ander verhaal zijn als er in de EU vanwege de coronacrisis niet minder maar andere auto’s verkocht zouden worden. Maar dat is niet het geval. Of er nu 10% meer of 20% minder auto’s wordt verkocht verandert niets aan de gemiddelde uitstoot van die auto’s.
2) Het gaat om de emissienorm, niet om het soort auto
Toen de doelstelling werd aangenomen, was er nog amper sprake van elektrische auto’s. Het was de initiële bedoeling dat de auto’s kleiner en zuiniger zouden worden. Maar wat deden de autofabrikanten? Het tegengestelde. Zij stimuleerden grotere, zwaardere en sterkere auto’s zoals SUV’s. Want daarvan was de winstmarge tenminste hoger. En zo is de uitstoot van het wagenpark gegroeid. En de fabrikanten zijn tot op het laatste moment bezig geweest om de SUV’s te promoten. Nu de autofabrikanten hun klanten zover hebben ‘opgevoed’ dat ze hun voorkeur naar een SUV uitgaat, zijn elektrische auto’s voor velen de meest aantrekkelijke optie om aan de doelstelling te voldoen. Maar kleine, goedkope auto’s helpen ook om aan de eisen te voldoen.
3) Een wereldwijde crisis zou juist kunnen helpen
Tijdens de vorige wereldwijde economische en sociale crisis stapten veel mensen over op kleinere, zuinigere auto’s (met een lagere uitstoot). In 2009 daalde de CO2-uitstoot van nieuwe auto’s bijvoorbeeld met een recordhoogte van 5,1%. Dat werd nog eens gestimuleerd door de vele sloopregelingen, welke in 2009 goed waren voor 86% van alle verkopen. Op dit moment zijn er minstens 35 betaalbare modellen met verbrandingsmotor te koop die minder dan 95gram/km uitstoot produceren. Dus om aan de doelstellingen te voldoen, zouden de fabrikanten ook de verkoop van die auto’s kunnen stimuleren. Helaas voor hen zijn dat vaak wel de modellen waar hun winstmarge lager is. Vandaar dat ze dit geen ideale oplossing vinden.
4) De EV-verkoop stijgt nog steeds
Ondanks de (dreiging van de) coronacrisis worden er steeds meer EV’s verkocht. Het aandeel EV’s in de totale verkoop in de EU is in de eerste maanden van dit jaar meer dan verdubbeld, van 3,1% tot meer dan 6% in 2020. Tot nu toe is 2020 een recordjaar voor de verkoop van elektrische auto’s. Eerdere schattingen van Transport & Environment gaven aan dat de verkoop van EV’s in Europa ongeveer 5% (3-7% bereik) van alle nieuwe verkopen zou moeten bedragen om aan de CO2-doelstelling voor 2020 te voldoen. Daar zit het probleem dus niet. Ook al komen nieuwe modellen zoals de VW ID.3 en de Fiat 500e wat later dan verwacht, de EV-verkopen lagen in het eerste kwartaal al op de bovengrens van wat nodig is om aan de doelstelling te voldoen. De reeds verkochte emissieloze voertuigen dragen flink bij in het behalen van de CO2-doelstellingen in 2020. Als de verkoop in het tweede tot en met het vierde kwartalen lager is, is het aandeel van het eerste kwartaal des te groter.
Niet alle fabrikanten steunen de lobbycampagne
Opvallend is ook dat een aantal individuele autofabrikanten (Volkswagen, Daimler en BMW) de lobbycampagne niet steunen. Ze scharen zich publiekelijk achter de klimaatdoelstelling. Zou de ACEA (het verbond van Europese autofabrikanten) alleen de ‘achterblijvers’ wat betreft EV’s steunen? Julia Poliscanova van Transport & Environment geeft aan dat het nu het belangrijkste is om de gezondheid, veiligheid en werkzekerheid van de werknemers in de auto-industrie die door de huidige fabriekssluitingen worden getroffen, te waarborgen. Ook geeft ze aan dat het algemene economische herstel uiteraard van cruciaal belang is maar dat sommige opportunistische autofabrikanten de crisis niet mogen gebruiken om de EU-klimaatdoelstellingen voor auto’s schaamteloos terug te draaien. De Duitse autofabrikanten (Volkswagen, Daimler en BMW) erkennen ook openlijk dat dit niet nodig is.
Uitstel klimaatdoelstelling onnodig en niet wenselijk
Julia Poliscanova beaamt dat het de auto-industrie hulp nodig heeft maar dat het niet wenselijk is om de klimaatdoelstellingen aan te passen: “Het is nog te vroeg om de gevolgen van het Coronavirus voor de auto-industrie te beoordelen. Maar minder auto’s verkopen zal geen invloed hebben op de naleving van de wet. Waar het om gaat is het type auto dat je verkoopt. Elke stimulans om de vraag te stimuleren zodra het normale leven hervat wordt, moet gericht zijn op auto’s met een nul-emissie. Dit zal helpen om de werkgelegenheid in Europa te behouden, de vervuiling te beteugelen en het concurrentievermogen van onze auto-industrie te stimuleren.”
