Toen ik een jaar of zestien was betaalde ik de helft van m’n salaris van mijn bijbaantje aan accijns. Was het geen benzine voor de brommer dan wel accijns op het pakje Javaanse Jongens ¾ of op het biertje in de kroeg. Meer dan de helft van de Nederlandse bevolking rookte midden jaren 90 nog. Aan tabaksverslaving werd goed verdiend, evenals de litertjes peut die men tankte.
Maar nu, aan het einde van 2018, is de ommekeer ingezet. Het tij gaat keren.
De verbruiksbelasting (waar de accijns onder valt) lijkt zijn doel te hebben behaald; er komt elk jaar minder accijns binnen. De mensen zijn er wel een beetje klaar mee. Ze zijn gestopt met roken, of gestopt met drinken. Sommigen zijn letterlijk afgekickt. Maar brandstofaccijns… dat is wel een lastige.
Tot voor kort was het onmogelijk om daar van af te kicken. De brandstof auto loopt nu eenmaal niet op water. Sinds het kwartje van Kok zo goed beviel, heeft onze overheid handig gebruik gemaakt van het feit dat de automobilist 100% afhankelijk was van alle producten die olie-maatschappijen voor je auto te bieden hadden.
In totaal heeft de Nederlandse automobilist in de afgelopen 25 jaar zo’n 150 miljard euro bijgedragen aan de staatskas, om zo allerlei ontstane gaten in de begrotingen van onze rijksoverheid te dichten. En nu, ironisch genoeg, is onze overheid er zelf aan verslaafd. Aan de 8 miljard euro accijns per jaar.
Afkicken
Onze overheid zal nu dus keihard en snel moeten afkicken van deze verslaving. De EV-automobilist gaat deze 8 miljard echt niet meer betalen. De elektrificering van het wagenpark is namelijk niet meer te stoppen. Want alle merken komen in de nabije toekomst met een elektrische line-up. Hier en daar een Seat of een schizofrene Toyota uitgezonderd. Dit betekent dat er veel minder getankt gaat worden, dus minder accijns opbrengst voor de schatkist. Is dat erg? Natuurlijk niet, we krijgen er namelijk een schonere lucht voor terug en we rekenen meteen af met de afhankelijkheid van olie en fossiele brandstoffen.
Het merkwaardige is dat een EV-rijder die thuis zijn auto oplaadt, 13% meer belasting voor zijn stroom en kilometers betaalt dan de brandstof rijder.
61% van de prijs van een liter brandstof bestaat uit belasting. (Accijns + btw).
74% van de prijs van een kWh bestaat uit belasting. (Energiebelasting, ODE + btw)
We gaan dus meer belasting betalen over alle energie die we gebruiken voor ons vervoer. Toch levert dit de jaarlijkse begroting een tekort op van ongeveer 5 miljard euro. Dat zit zo:
Een liter benzine kost gemiddeld € 1,60 hiervan bestaat grofweg € 1,- uit belasting. Met deze liter benzine kan een gemiddelde auto ongeveer 15 kilometer afleggen. Een liter bevat ongeveer 10 kWh aan energie.
Thuis kost 10 kWh elektriciteit ongeveer € 2,- hiervan bestaat € 1,50 uit belasting. Een elektrische auto, die met 10 kWh is geladen, kan 60 kilometer afleggen.
We kunnen dus stellen dat een elektrische auto vier keer meer kilometers kan afleggen voor dezelfde prijs als bij een brandstofauto, ondanks dat je relatief meer accijns op energie betaalt.
BRANDSTOFACCIJNS <–> ELEKTRICITEITSBELASTING
En dan is er nog een uitdaging. Accijns is een gebruiksbelasting. Je betaalt meer belasting naar gelang je meer gebruikt. Bij elektriciteit werkt het juist andersom. Een grote supermarkt die veel verbruikt betaalt zo’n 2 cent per kWh daar waar een consument thuis tot 24 cent per kWh betaalt.
Het is niet waarschijnlijk dat de accijns op elektriciteit op korte termijn omhoog zal gaan vanwege de belangen die groot verbruikers van elektriciteit hebben. Om klanten naar hun vestigingen te blijven trekken, geven veel bedrijven energie gratis weg aan EV-rijders. Consumenten, die thuis zonnepanelen hebben, laden ook zo goed als ‘gratis’.
“POWER TO THE PEOPLE”
Het feit dat een elektromotor 75% efficiënter energie in beweging kan omzetten vergeleken met een brandstofmotor levert dus flink wat voordeel op. Niet alleen voor luchtkwaliteit, milieu en geluidsproductie; maar ook financieel. En dit voordeel gaat rechtstreeks terug naar de portemonnee van de EV-rijder. We worden daarbij verlost van de noodzaak tot brandstofgebruik en daarmee komt de controle steeds meer terug bij de bestuurder. De moderne automobilist krijgt weer regie over zijn eigen kosten.
En zelf ergens meer regie over krijgen dat is een goede ontwikkeling. Als overheid of oliemaatschappij is het natuurlijk wel vervelend. Want 0% uitstoot is wel leuk voor het milieu, tot die 8 miljard euro accijns niet meer binnenkomt.
De overheid mag blij zijn dat ze al die jaren zoveel accijns binnen hebben kunnen harken. Kijk maar naar de gaten die hiermee zijn gedicht in begrotingen. Geniet er nog maar even van nu het nog kan!
Accijns is eindig en zal nooit meer de melkkoe voor de rijksbegroting zijn. De belastingdruk van de automobilist gaat, na tientallen jaren gestegen te zijn, eindelijk eens omlaag waardoor de koopkracht van de automobilist toeneemt.
Gelukkig voor onze overheid is 98% van het Nederlandse wagenpark van 10 miljoen auto’s nog niet elektrisch. Maar begin maar vast met afkicken. Dan doet het straks minder pijn als over 5 jaar 70% van alle nieuw verkochte auto’s elektrisch is. En zeg niet, dat we niet gewaarschuwd hebben.
Maarten Hachmang
Heb je een vraag aan Maarten Hachmang? Stel ‘m HIER.
